Margaret Mead Japan China Religie en seks Moral panics Seks en robots De seksuele ontwikkeling van jongeren Seksualisering Leeftijdverschillen Geweld en misbruik Consent Sexting Prostitutie PornografieRobert Hans van Gulik groeide op in wat indertijd Nederlands-Indië heette en volgde na zijn terugkeer naar Nederland het gymnasium. Daarna studeerde hij Sanskriet, Chinees en Japans aan de Universiteiten van Leiden en Utrecht. Als diplomaat verbleef hij lang in China, Japan, en India.
Van Gulik is vooral bekend als de schrijver van de Rechter Tie-detectives die in China spelen. Minder bekend is zijn werk als sinoloog. Ik ga dit boek niet uitgebreid en gestructureerd samenvatten met citaten: ik heb het gelezen met het oog op waarden en normen over seksualiteit en heb op dat punt wat losse opmerkingen bij elkaar gezet. Jammer is dat Van Gulik in de oorspronkelijke editie vanwege eventuele problemen met de publicatie van het werk gekozen heeft voor het gebruik van Latijn voor het weergeven van exliciete passages over seks.
In 2002 werd het werk opnieuw uitgegeven en in die versie zijn alle Latijnse passages vertaald naar het Engels; bovendien bevat het boek een inleiding waarin de waarde ervan overdacht wordt. Het boek is namelijk wat controversieel gebleken en er zijn tegenwoordig andere onderzoeken die beter gevonden worden.
R.H. van GULIKDit boek is een voorbeeld van Van Gulik's sinologische werk en vormt een uitgebreide historische studie naar hoe er in China over seksualiteit gedacht werd tussen ongeveer 1500 vC tot aan 1644 nC. Dat is geen eenvoudige taak gebleken omdat veel bronnen verdwenen zijn door de "excessive prudery that took hold of the Chinese during the Ch'ing or Manchu Dynasty (1644-1912)"(xi). De censuur door het Confucianistische puritanisme (xii) leidde tot vernietiging van allerlei geschriften. Het Taoïsme stond altijd welwillender tegenover seksualiteit en ook tegenover de rol van vrouwen. Desondanks zijn er wel wat bronnen overgebleven die meegenomen waren naar Japan, zoals de 'bedboeken' of sekshandboeken. Van Gulik reconstrueert zo zorgvuldig mogelijk de opvattingen in de periode van onderzoek. Zijn conclusie in het algemeen:
"An examination of the material thus assembled convinced me that the current foreign conception of the depraved and abnormal sexual habits of the ancient Chinese was completely wrong. As might be expected of a highly cultured and thoughtful people like the Chinese, they did indeed since early times give a great deal of attention to sex matters."(xii)
Maagdelijkheid werd belangrijk gevonden. Vandaar dat de vrijheid van meisjes beperkt werd, terwijl getrouwde vrouwen vrijer waren. Althans in de hogere kringen, want bij 'het gewone volk' waren meisjes ook veel vrijer, waarschijnlijk omdat afstamming, erfenissen en al die juridische dingen daar nauwelijks een rol speelden. In de hogere kringen moesten er allerlei garanties zijn en moest dus de schone schijn opgehouden worden.
Er is in deze periode geen magie aanwezig rondom de ontmaagding. Het 'recht op de eerste nacht' (ius prima noctis) speelde wel een rol. Ook was er wel sprake van rituele ontmaagding door iemand die daar zijn beroep van gemaakt had.
Vrouwen - en dan vooral meisjes en minder: getrouwde vrouwen - wordt veel tê toegekend, een soort magische aantrekkingskracht ('bewitching power') die ze hebben door hun uiterlijk en gedrag. Maar ze zijn ook schenker van levenskracht via hun hun seksuele afscheiding: seks met vrouwen gaf mannen dus levenskracht, zo was het idee.
Desondanks: er is sprake van patriarchie en vrouwen worden vergeleken met mannen als minderwaardig gezien. Gevolg daarvan is: mannelijke nakomelingen zijn belangrijker dan vrouwelijke. Meisjes en jongens groeien samen op tot aan hun tiende. Daarna maakt de rollenverdeling dat de seksen hun eigen pad volgen: jongens leren sportief en moedig te zijn, meisjes leren alle praktische vaardigheden om zorgzaam te zijn. Menstruatie betekent dat je onrein bent en niet mee mag doen met een aantal dingen. Meisjes zijn huwbaar op hun 14e, jongens op hun 20ste.
Polygamie (een voorbeeld uit de vroegste periode): De koning had 1 koningin ('principal wife'), 3 consorten, 9 vrouwen tweede niveau, 27 vrouwen derde niveau, en 81 concubines die niet mochten blijven slapen. Supervisie over alle seksuele relaties was de taak van 'court-ladies (nü-shih) die er een heel preciese boekhouding over bijhielden. Getrouwd werd er in die kringen uitsluitend buiten de familie, zelfs dezelfde achternaam werd gewantrouwd, groot incesttaboe dus. In de lagere kringen waren de regels veel losser.
Verder opvallend: Er zijn altijd waarden en normen voor wat de ideale schoonheid is, sommige vrouwen en mannen steken op dat punt met kop en schouders boven anderen uit, wat macht geeft, of de mogelijkheid om ver op te klimmen in de hiërarchie. Altijd zijn het mooie prinsessen en mannelijke mannen die favoriet zijn / gekozen worden om mee te trouwen, zo lijkt het. En altijd ook wordt er gezongen over een concurrentiestrijd met iemand anders over een geliefde, over jaloezie, over verlaten worden door iemand voor een ander. Er is niets nieuws onder de zon.
Na 722 vC ontstaat er een derde klasse naast adel en het gewone volk: officieren (adel zonder land), vaak adviseurs die gestudeerd hadden. Daarnaast zien we de opkomst van nog een andere klasse: die van de kooplieden en ambachtslui (geschoolde handwerkers) die allemaal streven naar materiële welvaart.
Tijdens onrustiger tijden van oorlog of wanbestuur lijken de zeden altijd losser te worden. Aan het hof verschijnen groepen mooie danseressen / muzikantes die zich ook leenden voor seks (de nü-yüeh, de voorlopers van de latere hofprostituees aangeduid als kuan-chi). Het huwelijk werd politieker, vrouwen daarmee belangrijker en vrijer, ze namen meer deel aan allerlei activiteiten waarbij mannen betrokken waren. Prostituees waren lang een geaccepteerde groep. Op een gegeven moment ontstonden er ook openbare bordelen voor de middengroepen: de 'huizen met zingende meisjes': zang en dans en seks als vormen van vermaak. De vrouwen hadden allerlei vaardigheden (konden bijvoorbeeld ook lezen en schrijven itt gewone vrouwen), en de organisatie van de meisjes van plezier was strikt (doet aan die van geisha in Japan denken). Het seksuele was secundair, maar wel een element van de vaardigheden hier (itt geisha).
Religie ligt aan de basis van het Chinese denken over seks, de yin-yang-ideeën in de I Ching bijvoorbeeld. Het ideaal - van de priesters - was 'seks met mate' zodat je niet ziek werd. Pas later ontstaat er een positieve ideologie: seks maakt gezond. Celibaat werd negatief beoordeeld. Seks was een plicht tegenover de natuur en de familie en werd nooit geassocieerd met zonde of schuld. Seks werd niet alleen belangrijk gevonden met het oog op het krijgen van nakomelingen, maar ook met het oog op het versterken van de vitaliteit van mannen. De yin (de 'sappen' / de afscheiding) van vrouwen was daartoe essentieel. Daarom moest die yin bij vrouwen door seks gestimuleerd worden: orgasmes van vrouwen waren belangrijk, masturberen door vrouwen en lesbische relaties tussen vrouwen evenmin verkeerd. Voor mannen lag dat andersom, die moesten hun krachten bewaken: mannen moesten ejaculaties juist voorkomen behalve in de vruchtbare perioden van vrouwen, masturbatie was slecht, etc. Later heb je ook wel mystieke sekten waar iedereen het met iedereen deed om de energie die er uit voortkwam.
Over het algemeen staat het Confucianisme veel negatiever tegenover seks, gelijkwaardigheid van man en vrouw, en zo verder dan het Taoïsme. Zo stonden Confucianisten negatief tegenover scheidingen.
Tijdens de Han-periode worden de sekshandboeken ('pillow books') geschreven, geïllustreerde handleidingen zoals ze ook tot ver in de 19e eeuw in Japan aan dochters die gingen trouwen werden meegegeven.